De Het – Regels voor lidwoorden

Introductie

De Nederlandse taal kent twee lidwoorden: de voor woorden van het mannelijk en vrouwelijk geslacht en het voor onzijdige woorden. Degenen die Nederlands als moedertaal hebben weten welk lidwoord bij een zelfstandig naamwoord hoort. Echter, voor degenen waarvan Nederlands niet de moedertaal is, kan het lastig zijn om dit te leren. Hiervoor zijn namelijk geen harde regels maar slechts enkele richtlijnen waarvan regelmatig wordt afgeweken.


1. Lidwoord 'De'

Woorden met de volgende uitgangen hebben meestal de als lidwoord:

Suffix Voorbeelden Uitzonderingen
-ing
-st
achter een werkwoordstam 		verzekering
komst
-de
-ade
-ode
-ude
-ide 		aarde
salade
barcode
fraude
astroïde
Niet-telbare stofnamen die op -ide eindigen zijn onzijdig
 het kaliumjodide
het oxideperoxide
-te geboorte
Verzameltermen met ge- ervoor zijn onzijdig het gebergte
-ie
-tie
-sie
-sofie
-logie 		premie
ambitie
conclusie
filosofie
analogie
-ine lawine
-se hypothese
-age chantage het percentage
de/het personage
de/het voltage
-ij
-arij
-enij
-erij
-ernij 		partij
huichelarij
artsenij
boerderij
lekkernij 		het schilderij
-ica mechanica
-theek discotheek
-heid overheid, meerderheid
-teit
-iteit 		majesteit
universiteit
-suur
-tuur 		dressuur
cultuur 		het bestuur
het creatuur
de/het montuur
-nis
-tis
-xis
-sis 		geschiedenis
hepatitis
syntaxis
scepsis 		het chassis

De volgende woorden hebben meestal de als lidwoord:

Namen Voorbeelden Uitzonderingen
De meeste woorden die personen aanduide agent
bankier
actrice 		het lid → het Kamerlid
het hoofd → het afdelingshoofd
Bomen beuk
Planten roos
Vruchten banaan
Rivieren Rijn
Bergen Mont Blanc
Cijfers zes
Letters z

2. Lidwoord 'Het'

Woorden met de volgende uitgangen hebben meestal het als lidwoord:

Suffix Voorbeelden Uitzonderingen
-isme kapitalisme
-ment abonnement de/het cement
-sel stelsel de/het deksel
-um aquarium

Woorden met twee lettergrepen die beginnen met de volgende voorvoegsels hebben het als lidwoord:

Prefix Voorbeelden
be- beslag
ge- gebit
ont- ontzag
ver- verslag

De volgende woorden hebben het als lidwoord:

Namen Voorbeelden
Verkleinwoorden boompje
tafeltje
glaasje
Talen Duits
Chinees
Landen en plaatsen het multiculturele Nederland
het drietalige België
Metalen goud
aluminium
Windstreken zuiden
noordoosten
Sporten en spellen voetbal
poker
biljart

Let op: Dit geldt enkel voor het enkelvoud. In het meervoud krijgen alle zelfstandige naamwoorden het lidwoord de.


3. Woorden met beide lidwoorden

Tot slot zijn er woorden die zowel de als het als lidwoord kunnen hebben. In sommige gevallen kan het lidwoord de betekenis van het woord veranderen:

De Het
de bos (bundel) het bos (woud)
de golf (het op- en neergaan van water) het golf (spel)
de pad (kikker) het pad (weg)

Soms zijn beide lidwoorden mogelijk:

  • de/het folie
  • de/het kilo
  • de/het matras